Trẻ còi xương: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách khắc phục
Trẻ còi xương là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và các bé dưới ba tuổi. Nguyên nhân của hiện tượng này chủ yếu là do bé không được cung cấp đầy đủ vitamin D và canxi cho cơ thể. Trẻ còi xương sẽ ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần bé, do đó cần phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vậy dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị tình trạng trẻ còi xương như thế nào. Hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé.
Nội dung
1.Thế nào là tình trạng trẻ còi xương?
Tình trạng trẻ còi xương xảy ra khi cơ thể của bé bị thiếu hụt một lượng vitamin D cần thiết cho hoạt động sống. Thiếu Vitamin D sẽ gây ra ảnh hưởng trực tiếp lên quá trình hấp thụ cũng như chuyển hóa 2 hợp chất có vai trò quan trọng giúp xương phát triển đó chính là canxi và phốt pho.
Bệnh còi xương ở trẻ gặp phổ biến nhất trong khoảng 3 năm đầu đời mà nguyên nhân chủ yếu là do trẻ không thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, hoặc do chế độ dinh dưỡng của trẻ không cung cấp đủ lượng canxi – phốt pho cần thiết hoặc bé không được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ.
Nếu tình trạng này kéo dài và nghiêm trọng có thể khiến cho toàn bộ xương của trẻ bị biến dạng.
2. Dấu hiệu còi xương ở trẻ
Bố mẹ cần chú ý các dấu hiệu dưới đây để có thể nhận biết được sớm tình trạng còi xương ở trẻ để có thể điều trị kịp thời tránh các biến chứng có thể xảy ra:
- Trẻ hay quấy khóc, ngủ không ngon giấc, thường xuyên giật mình, và trong khi ngủ hay đổ nhiều mồ hôi.
- Tóc bé thường bị rụng nhiều, đặc biệt là ở khu vực sau gáy giống như hình vành khăn.
- Vùng xương đầu của bé xuất hiện các bất thường như thóp rộng và mềm, thóp không đầy và phập phồng theo nhịp thở; xuất hiện bướu ở vùng đỉnh đầu, bướu trán (trán dô), hoặc đầu bẹp trông giống với cá trê.
- Răng bé mọc chậm, sâu răng, rối loạn trương lực cơ hoặc bị táo bón.
- Bé bị chậm phát triển cơ xương biểu hiện là chậm lẫy, lật, bò, đi, đứng…
Đối với những trường hợp còi xương cấp tính, trẻ có nguy cơ bị co giật do lượng canxi trong máu hạ xuống mức quá thấp.
3. Nguyên nhân bệnh còi xương ở trẻ em
Nguyên nhân chủ yếu của bệnh còi xương là do cơ thể bé bị thiếu vitamin D và canxi, hai thành phần quan trọng trong việc tạo xương.
Các nguyên nhân gây thiếu vitamin D và canxi là:
- Trẻ ít được tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nhất là trẻ nhỏ trong những tháng mùa đông, trẻ được cha mẹ giữ gìn kỹ quá không cho con ra phơi nắng.
- Chế độ ăn không đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn uống kém sẽ không đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, đặc biệt là tình trạng thiếu canxi.
- Canxi là thành phần có rất nhiều trong sữa và có khả năng hấp thu cao hơn các thực phẩm khác, đặc biệt là trong sữa mẹ. Đối với các trẻ uống sữa ít hơn số lượng chuyên gia khuyến nghị hàng ngày là một trong những nguy cơ khiến cho bé bị mắc bệnh còi xương.
- Trẻ đến tuổi ăn dặm được cha mẹ cho ăn quá nhiều chất bột đường (glucid), chất đạm (protein) sẽ gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa, khiến cơ thể tăng đào thải canxi theo đường nước tiểu ra ngoài hoặc bữa ăn dặm hàng ngày thiếu hoặc ít dầu mỡ sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thu vitamin D của trẻ.
- Phụ nữ trong quá trình mang thai nếu không bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là tình trạng thiếu vitamin D, canxi sẽ dẫn đến nguy cơ còi xương ở trẻ em.
- Ngoài ra, tình trạng trẻ còi xương thường gặp ở: trẻ sinh non, suy dinh dưỡng nagy từ trong bào thai, suy dinh dưỡng, trẻ thường xuyên mắc các bệnh nhiễm khuẩn, trẻ bị rối loạn tiêu hóa diễn ra trong một thời gian dài… Đối với những trẻ này thì cơ thể thường bị thiếu các vi chất dinh dưỡng, bao gồm cả vitamin D và canxi
4. Phân biệt còi xương và còi cọc
Nhiều người thường có suy nghĩ rằng chỉ có những trẻ suy dinh dưỡng, gầy ốm mới bị còi xương, còn đối với các bé bụ bẫm thì không. Điều này là hoàn toàn không đúng vì còi xương và còi cọc là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau:
- Trẻ còi cọc: Trẻ bị suy dinh dưỡng, các chỉ số về cân nặng và chiều cao của bé ở dưới mức bình thường, trẻ cũng có khả năng bị còi xương hoặc không.
- Trẻ còi xương: Hiện tượng này có thể gặp ngay ở cả những đứa trẻ rất bụ bẫm, nhưng cơ thể vẫn thiếu canxi, phospho và/hoặc thiếu vitamin D, do nhu cầu của những bé này cao hơn trẻ bình thường.
Để có thể xác định được chính xác trẻ có bị còi xương dinh dưỡng hay không, bác sĩ sẽ phải dựa trên tiền sử bệnh lý, các dấu hiệu lâm sàng, kết quả từ các xét nghiệm máu: hàm lượng vitamin D và/hoặc canxi trong thấp, và hình ảnh còi xương trên X-Quang.
5. Hậu quả khi trẻ mắc còi xương
Trẻ bị bệnh còi xương nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể bé sẽ phải đối mặt với những biến chứng nguy hiểm hoặc những di chứng ảnh hưởng xấu đến ngoại hình của bé khiến cho trẻ trở nên tự ti, mặc cảm khi trưởng thành.
Một số di chứng của bệnh còi xương phải kể đến là:
- Lồng ngực bị biến dạng, cong vẹo cột sống, gù, chức năng hô hấp bị giảm
- Chân tay cong, chân bị vòng kiềng (chữ O) hoặc chân hình chữ bát (chữ X), dị tật răng miệng gây mất thẩm mỹ
- Khung xương chậu bị hẹp hơn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh sản sau này
- Bé bị chậm phát triển chiều cao, tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng thấp còi và ảnh hưởng nhiều đến giống nòi
- Loãng xương và khả năng cao bị gãy xương khi trưởng thành
Ngoài di chứng trên xương, thì tình trạng trẻ còi xương sẽ còn khiến bé bị giảm miễn dịch, do đó dễ mà bé sẽ dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn nhất là viêm phổi.
6. Điều trị còi xương ở trẻ
Nếu như cha mẹ thấy con mình có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên cần đưa bé đến bệnh viện chuyên khoa nhi hoặc các trung tâm dinh dưỡng để được bác sĩ khám và chẩn đoán kịp thời.
Đối với các trường hợp trẻ được kết luận mắc bệnh còi xương, phương pháp điều trị sẽ chủ yếu tập trung vào nguyên nhân chính là tiến hành bổ sung vitamin D và canxi cho bé.
Phơi nắng sáng cho trẻ mỗi ngày
Trong cơ thể mỗi người đều có sẵn chất tiền vitamin D nằm ở khu vực dưới da, có tên là 7-dehydro-cholesterol. Nhờ tác động của tia tử ngoại có trong ánh nắng mặt trời giúp cho chất tiền tố trên da bị hoạt hóa, sau đó tạo thành vitamin D. Vitamin D giúp điều hòa lượng canxi, phốt pho trong máu dễ dàng được hấp thu và chuyển hóa.
Khoảng thời gian tắm nắng lý tưởng và an toàn cho trẻ đó là trước 9h sáng và tắm trong vòng khoảng 10-30 phút. Đối với những khu vực bị thiếu ánh sáng mặt trời, có thể đưa trẻ đến bệnh viện vào khoa vật lý trị liệu để tắm ánh sáng nhân tạo như là một biện pháp thay thế. Khi cho trẻ phơi nắng nên hạn chế mặc nhiều quần áo để ánh nắng mặt trời có thể dễ dàng chiếu trực tiếp lên da, để có thể phát huy được tác dụng một cách tối đa.
Cung cấp vitamin D và canxi
- Uống hoặc tiêm vitamin D: Liều lượng sử dụng vitamin D cho trẻ theo tham khảo là 4000 UI/ngày trong thời gian là 4 – 8 tuần. Tuy nhiên, cha mẹ cần cho trẻ uống theo chỉ định của bác sĩ vì trong một vài trường hợp bé bị viêm phổi, tiêu chảy hoặc nên dựa vào từng thể trạng khác nhau mà bác sĩ sẽ đưa ra các điều chỉnh mức độ uống vitamin D. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định cho trẻ tiêm vitamin D 200.000 UI/uống, khoảng cách mũi tiêm nhắc lại là sau 3 tháng và kéo dài trong vòng 1 năm.
- Thuốc bổ sung canxi: Ống canxi B1 – B2 – B6 dạng uống hoặc cốm ăn là những lựa chọn khác mà cha mẹ có thể cân nhắc để bổ sung cung cấp vitamin D hằng ngày cho trẻ.
6.3. Trẻ em còi xương cần bổ sung gì
Đối với trẻ sơ sinh thì nên được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ. Khi đến tuổi ăn dặm, phụ huynh chú ý chọn các loại thực phẩm chứa nhiều canxi như sữa và hải sản trong thực đơn hàng ngày.
Bên cạnh đó, cần lưu ý quan niệm cho trẻ ăn xương hầm sẽ chống được còi xương là không chính xác. Thay vào đó, dầu mỡ sẽ hỗ trợ trẻ hấp thụ được vitamin D vì chúng là loại tan trong dầu. Nếu bữa ăn hàng ngày thiếu dầu mỡ thì có nguy cơ không chữa khỏi còi xương ở trẻ dù được uống và tiêm vitamin D đầy đủ.
Ăn bổ sung các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi: sữa, cua, tôm, cá trong các bữa ăn hàng ngày
7. Cách phòng ngừa còi xương ở trẻ
Để phòng tránh tình trạng trẻ bị thiếu Vitamin D dẫn đến còi xương, khi mang thai chị em phụ nữ cần phải hạn chế làm việc nặng nhọc, có thời gian nghỉ ngơi hợp lý để tránh trường hợp sinh non. Chị em mang bầu nên uống vitamin D bổ sung khi đến tháng thứ 7 của thai kỳ với dưới hướng dẫn của bác sĩ.
Sau khi sinh xong, cả hai mẹ con đều không cần phải quá kiêng cữ, nên ưu tiên ở trong một căn phòng thoáng mát và nhiều ánh sáng mặt trời.
Ngoài ra khi bé được 2 tuần tuổi có thể bắt đầu cho tắm nắng 15 – 20 phút mỗi ngày vào khoảng thời gian trước 9 giờ sáng.
Đối với trẻ đang ở giai đoạn bắt đầu ăn dặm, các loại thực phẩm chứa nhiều canxi như sữa, trứng, hải sản, rau xanh và dầu mỡ nên được mẹ ưu tiên lựa chọn vào thực đơn hàng ngày cho bé.
Bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn các bạn thông tin về tình trạng trẻ còi xương. Trẻ còi xương thường do bé bị thiếu vitamin D và canxi ảnh hưởng trực tiếp đến khung xương của bé. Do đó bố mẹ cần chú ý bổ sung cho con hai loại dưỡng chất thiết yếu này. Có thể bổ sung qua thực phẩm hoặc các sản phẩm có chứa canxi.
- Danh sách nhà thuốc bán Bấm vào đây
- Hotline miễn cước1800.888.677
- Giao hàng tận nơi
Bài viết liên quan
- Dậy thì muộn ở nam là gì và có điều trị được không?
- Khám phá từ A đến Z về tình trạng trẻ bị rụng tóc
- TOP 6 cách trị ọc sữa ở trẻ sơ sinh mà mẹ cần biết
- Cách chữa rụng tóc vành khăn cho trẻ cực kỳ hiệu quả
- Cùng tìm hiểu dậy thì muộn có ảnh hưởng gì không
- Tổng hợp các loại sữa cho trẻ suy dinh dưỡng thấp còi tốt nhất
- Nguyên nhân trẻ nấc cụt và những điều cần tránh
- Trẻ bị gù lưng do đâu? Cách phát hiện sớm, điều trị và phòng ngừa
- Chia sẻ về nguyên nhân trẻ sơ sinh bị ọc sữa
- Gợi ý các mẹo chữa nấc cụt cho trẻ sơ sinh an toàn, hiệu quả